Լևոն Տեր-Պետրոսյանի և նրա շուրջ

«Տեսակետ» բլոգը բազում մեկնաբանություններ է ստանում իր ընթերցողներից: Անկախ այն հանգամանքից, թե արձագանքներն ինչպիսին են՝ մենք դրանք տեղադրում ենք բլոգում:

Հիմնական արձագանքները գալիս են իմ այն հոդվածների վրա, որտեղ ես քննադատում եմ նաև Լևոն Տեր-Պետրոսյանին: Հիմնական մեղադրանքները հետևյալն են. ես հանիրավի եմ նույնացնում Սերժին ու Լևոնին, սխալ եմ անում, որ ցանկանում եմ նոր սերունդ գա, որովհետև դա ուտոպիա է և Լևոնին քննադատելիս` էմոցիաներով եմ առաջնորդվում, այլ ոչ թե փաստերով: Ես, բնականաբար, համաձայն չեմ այդ տեսակետների հետ և ևս մեկ անգամ կհիմնավորեմ, թե ինչու:

Այն որ ներկա ավազակապետության համակարգի հիմնադիրը Լևոն Տեր-Պետրոսյաննն է` դա անհերքելի է: Իսկ որպեսզի հիմնավորումը լինի` դիմենք հենց Լևոն Տեր-Պետրոսյանի ձևակերպմանը. ավազակապետությունն այն է, երբ իշխանությունը վերից վար կոռումպացված է և գործում են հանցավոր աշխարհի կանոնները: Իսկ ու՞մ հայտնի չէ, որ Լևոնի ժամանակ էլ իշխանությունը վերից վար կառումպացված էր և գործում էին հանցագործ աշխարհի կոնոնները: Վանոն ուներ Արմեն Տեր-Սահակյանի բանդան, որը մարդկանց ոչնչացնում էր: Սեփականաշնորհումը երբ սկսվեց` հիմնական միջոցները անցան Լևոնի եղբայրներ Թելմանի ու Պետրոսի, ինչպես նաև Վանո Սիրադեղյանի հովանավորյալ և ներկայում «քաղաքական վտարանդի» Խաչատուր Սուքիասյանի ձեռքը: Կարո՞ղ է այդպես չէր: Այս փաստարկների դեմ լևոնենք ասում են` մեր ժամանակ էլ կոռուպցիա կար, բայց այսօրվա պես համակարգված չէր: Միգուցե: Բայց դա արդեն ժամանակի խնդիր էր և պարզապես լևոնենք չհասցրեցին ավարտին հասցնել սեփականության ամբողջական տնօրինումը: Իսկ այն, որ լևոնենց ներսում կատաղի պայքար էր ընթանում` չէին թաքցնում նույնիսկ իրենք: Այսօրվա մտերիմ ընդդիմադիր ընկերներ Հրանտ Բագրատյանը, Խաչատուր Սուքիասայանը, Պետրոս Մակեյանը, Վանո Սիրադեղյանը, Լևոն Տեր-Պետրոսյանը և այլք` 1995-ից 1998-ն ընկած ժամանակահատվածում մամուլի էջերից էին նույնիսկ իրար կոկորդ կրծում: Պատահական չէր, որ կարկառուն ՀՀՇ-ական վաղամեռիկ Էդուարդ Եգորյանը դուրս եկավ ՀՀՇ-ից և սկսեց գործել Վանո-Լևոն տանդեմի դեմ: Նույն Եգորյանը, ով Հայաստանի ներկա դատական համակարգի խայտառակ վիճակի հիմնական մեղավորներից էր` գիտակցել էր իր սխալը և խոսում էր, որ Լևոնի օրոք երկիրը գնում էր «նոմենկլատուրային կապիտալիզմի» ճանապարհով: Իսկ Բագրատյանն ու Գռզոն բացահայտ հայհոյում էին միմյանց: Ընդ որում` հրապարակավ: Նոմենկլատուրային կապիտալիզմը դա նույն ավազակապետությունն է, երբ իշխանությունը և բիզնեսը սերտաճած են ու գործում է Վանոյի «բեսպրեդելը»: Կարծում եմ նաև գաղտնիք չէ, որ ընտրակեղծիքների ավանդույթը ներդրվեց հենց ՀՀՇ-ի ու Լևոնի օրոք. ծեծուջարդ, քվեատուփերի գողացում, կամայական հաշվարկներ և այլն: Սրանք բոլորը 1995թ-ից են գալիս: Կեղծված առաջին սահմանադրությունը ամրապնդեց այն հոռի բարքերը, որոնք, այո՛, կատարելագործվեցին Ռոբերտի ու Սերժի կողմից: Դրա համար էլ ասում եմ, որ Սերժ-Լևոն հակամարտությունը 2008-ի ընտրություններում կեղծ էր: Պայքարն ընդամենը ավազակապետության ղեկը վերցնելու շուրջ էր: Սերժի կողքը հավաքվել էին ներկա թալանչիները, իսկ Լևոնի կողքը` նախկին թալանչիները, աբիժնիկները, խեղկատակները և քաղաքկան լուսանցքում հայտնվածները: Սերժենք հիմնավորում էին իրենց լափելու իրավունքը, իսկ Լևոնի շուրջ հավաքվածները ձգտում էին տիրել իշխանական լծակներին: Խոսքը ժողովրդի մասին չէ, ով Սերժի համակարգից զզված, իմ կարծիքով, այնքան էլ չմտածեց, թե ում միջոցով ազատվի նրանից և մասամբ ձայն տվեց նաև Լևոնին: Խոսքս այն մարդկանց մասին է, ովքեր Լևոնի շուրջ չպիտի հայտնվեին, եթե, իրոք, գաղափարական մարդիկ են: Շիրխանյան Վահանը 98-ի իշխանափոխության առաջամարտիկներից էր և Լևոնի դեմ էր խոսում Ղարաբաղը հանձնելու թեմայով, իսկ հիմա դարձել է Լևոնի վկա: Գառնիկ Մարգարյանին 96-ի նախագահական ընտրություններից հետո լևոնենք մի լավ ծեծեցին, իբր թե Վազգեն Մանուկյանին աջակցելու համար, իսկ հիմա այդ գառնուկ ախպերը Լևոնի վկա է դարձել: Գռզոն ու Հրանտ Բագրատյանը 98-ին միմյանց մեղադրում էին տնտեսությունը թալանելու և ապաշնորհ վարչապետ լինելու մեջ, իսկ հիմա միասին, ուս-ուսի տված խոսում են սահմանադրական կարգը վերականգնելու մասին: Այդ որ՞ կարգը: Այն կարգը, որ Վանո՞ն էր սահմանել ու մարդկանց գողանում էին անհասկանալի պատճառներով, թե՞ այն կարգը, որ Հրանտ Բագրատյանն էր սահմանել ու տնտեսությունը սեփականաշնորհում էր իր եղբայր Մհեր Բագրատյանի /MAX GRUP/ անունով: Թե՞ այն կարգը, երբ երկրի շինարարությունը միայն Պետրոս Տեր -Պետրոսյանը պիտի իրականացներ, կամ էլ Պարսկաստան միայն Թելման Տեր-Պետրսյանը պիտի մետաղ արտահաներ: Հիմա էլ նույն վիճակն է, պարզապես թելմաններին ու գռզոներին փոխարինել են սաշիկներն ու միշիկները: Սերժը Լևոնի ավազակապետությունից է օգտվում և, այո՛, կատարելագործում նույն այդ ավազակապետությունը: 98-ից հետո էլ, երբ Լևոնը հեռացավ /ավելի ճիշտ` հեռացրին/, նույն ընտրակեղծիքներով անցան բոլոր մակարդակի ընտրությունները: Դրա համար եմ ասում, որ նոր սերունդ է պետք:

Մեր հարգարժան ընթերցողներից մեկը գրել էր, որ նոր սերնդի գաղափարը չի աշխատում, որովհետև խաղացողները սրանք են: Հետո ինչ, որ սրանք են: Հո՞ մենք չենք դատապարտված: Իսկ այն, որ Լևոնն իր հետ նոր սերունդ էր բերելու` դա խոշորագույն բլեֆ է: Տեսանք, թե ովքեր ակտիվացան և ում էր ապավինում Տեր Պետրոսյանը. Վանո /ծափահարություններ/, Բաբկեն Արարքցյան, Արա Սահակյան, Գագիկ Ջհանգիրյան /ով, ի դեպ, 1995-ից հիմնադրեց ընտրակեղծիքների արատավոր համակարգն ու իրագործեց այն որպես ԿԸՀ փոխնախագահ/, գեներալ Մանվել Գրիգորյան /ով Էջմիածնի ֆեոդալն է ու 10 տարի Քոչարյանի ու Սերժի հետ վայելել է ավազակապետության պտուղներն ու իր լուման ներդրել ավազակապետության կայացման գործում/, Լեդի Հակոբ /ով բանդիտ ու սուտինյոր է և կրկին վայելում էր ավազակապետության հյութեղ պատառները/, Սասուն Միքայելյան /ով թալանում էր Հրազդանի շրջանը և պարտաճչանաչ կերպով ընտրակեղծիքներ կազմակերպում Սերժի ու Ռոբերտի իշխանության տարիներին/, Մյասնիկ Մալխասյան /ով ՀՀԿ-ի ցուցակով էր պատգամավոր դարձել 2007-ին, իսկ մինչ այդ հաճույքով ընտրակեղծիքներ էր իրականացնում իր հայրենի Ապարանում` հօգուտ իշխանությունների/ և այլն: Հիմա սրա՞նք են նոր սերունդ , թե՞ իր եղբորը գաղափարապես դավաճանած Արամ Զավենի Սարգսյանը, թե՞ անհասկանալի գաղափարների տեր ու քաղաքականապես անմեղսունակ Ստեփան Դեմիճյանը, թե՞ քաղաքական «պուտանկայի» կարգավիճակ ունեցող Հմայակ Հովհաննիսյանը: Բայց չէ՞ որ այս մարդիկ էին հարթակի վրա: Լևոնենց ու սեժենց տարբերությանը բովանդակային առումով, հետևաբար, գոյություն չունի: Մի բանով էր Լևոնն ուզում տարբերվել Սերժից` քիրվայութմաբ, այն էլ Սերժը դա էլ իրականացրեց ու դրա համար է, որ Լևոնը տուն է գնացել: Այնպես որ, չարժե ընտրություն կատարել վատագույնի ու վատագույնի միջև` ինչ «գույն» էլ որ լինի այդ վատը: Պետք է առաջ նայել: Լևոնական շարժումն ընկավ, քանի որ անձի վրա էր հիմնված և գաղափարական չէր: Այսինքն, զուտ էլեկտորալ շարժում էր դա և երբ հաղթանակը չապահովվեց` Լևոնը գնաց տուն: Վերջ: Հիմա էլ չարժե ժամանակ ծախսել լևոնենց վրա: Պետք է մտածել, թե ինչպես ստեղծել նոր համակարգ և այդ նպատակին հասնելու համար` ինչպես տապալել սերժական ավազակապետությունը: Սա է մեր գործը: Թե չէ Լևոն, Սերժ, Ռոբ, Դոդ, Մուկ, Սարգսյան Տիկո… Յախք…

Մովսես Կարապետյան

Հ.Գ.: Ինչ վերաբերում է մեր ընթերցողի այն հարցին, թե ինչո՞ւ պիտի Սերժի ու Լևոնի համար փորձություն լինի Երևանի քաղաքապետի ընտրությունները` շատ պարզ: Գործող իշխանությունն ու ընդդիմությունը պետք է խաղի մեջ մտնեն: Եթե Լևոնը խուսափի մտնել երևանի ընտրությունների մեջ, ապա վերջնականապես դուրս կմղվի քաղաքական դաշտից, որովհետև կստացվի, որ ընդդիմություն կոչվածը տուն է գնացել: Իսկ եթե լևոնենք մտնեն պայքարի մեջ, ապա պարտության դեպքում Լևոնը կրկին դուրս է մղվում դաշտից: Իսկ որ իշխանությունները կգնան տոտալ ընտրակեղծիքների` կասկած չկա: Ընտրակեղծիքներն էլ ևս մեկ անգամ կհարվածեն իշխանություններին: Այդ ընթացքում իշխանական թիմում ահագին «աբիժնիկներ» կհայտնվեն, թիմը կկիսվի և կմաշվի: Այսինքն, քաղաքապետի ընտրությունները կվարկաբեկեն և՛ սերժենց, և՛ լևոնենց: Սերժենց, որովհետև հերթական ընտրակեղծիքները կանեն, լևոնենց, որովհետև հերթական անգամ կպարտվեն /բա ո՞ւր մնաց «Հաղթելու ենք» կարգախոսը/: Իսկ պարտվողներին ժողովուրդն էլ չի վստահում: Վկան` Վազգեն Մանուկյանի, Ստեփան Դեմիրճյանի ճակատագրերը: Այնպես որ, Լևոնը հիմա վազգենիզացիայի կամ դեմիրճյանիզացիայի փուլի մեջ է: Իսկ Սերժն ինձ սովետի Չեռնենկոյին է հիշեցնում. հիվանդ և համակարգը կառավարելուն անկարող: Եվ ուերմն, նոր սերունդ է պետք, որպեսզի Նոր Հայաստան կառուցենք: Այդ նոր սերունդը ի հայտ կգա, իմ կարծիքով 2010 թվականից հետո: Այդ մարդիկ նոր չեն ծնվելու: Պարզապես հիմա խմորումների փուլ է: Ամեն ինչ իր ժամանաին կլինի: Իսկ այժմ հետևենք, թե ինչպես են մաշվում ու խաղից դուրս գալիս Սերժն ու Լևոնը: Մաշվելով` նրանք իրենց հետ կխորտակեն նաև այն ամբողջ կուսակցական բալաստը, որը հավաքված է կամ իշխանության, կամ էլ լևոնենց շուրջը: